PLANOWANIE REGIONALNE

 
Zakres planowania regionalnego w formie prowadzonych na drugim semestrze stopnia drugiego warsztatów obejmuje specyfikę województwa zachodniopomorskiego, wynikająca z położenia zarówno geopolitycznego jak i geograficznego. Określone aspekty rozwoju przestrzennego znajdują odzwierciedlenie w wybranych do opracowania tematach:
 

KONCEPCJA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO WYBRANEGO OBSZARU PROBLEMOWEGO WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W UKŁADZIE TRANSGRANICZNYM

 
Specyficzne położenie geopolityczne i geograficzne województwa zachodniopomorskiego skutkuje szerokim zakresem powiązań funkcjonalno-przestrzennych i przyrodniczych wykraczających  poza granice państwa. Uwzględnienie obszarów transgranicznych i nadmorskich w kierunkach rozwoju przestrzennego ma znaczenie priorytetowe.
 
Zakres ćwiczenia obejmuje analizy istniejącego zagospodarowania przestrzennego oraz  aktualnych  trendów rozwoju przestrzennego i gospodarczego województwa ze szczególnym uwzględnieniem wybranych obszarów problemowych.
 
W oparciu o  rejestrację stanu istniejącego zagospodarowania i wybrane analizy należy wykonać diagnozę zewnętrznej i wewnętrznej sytuacji danego obszaru z rozpoznaniem uwarunkowań dla dalszego rozwoju.
 
Główne elementy diagnozy sektorowej stanowić będą podstawę do opracowania uwarunkowań zewnętrznych. Analiza uwarunkowań wewnętrznych, analiza SWOT, identyfikacja problemów rozwojowych oraz określenie celów strategicznych pozwolą na opracowanie scenariuszów rozwojowych dla poszczególnych obszarów.
 
Efektem końcowym będzie wyznaczenie kierunków zagospodarowania  przestrzennego danego obszaru ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań zewnętrznych.
 
Celem ćwiczenia jest przedstawienie, w oparciu o zbudowane 3 scenariusze - koncepcji rozwoju przestrzennego dla wybranych obszarów, której budowa jest oparta na przesłankach wynikających z:

·      położenia w Euroregionie

·      struktury osadniczej oraz istniejących i planowanych  ośrodków obsługi

·      uwarunkowań społecznych

·      cech środowiska przyrodniczego oraz jego aktualnej i planowanej ochrony prawnej stanu zagospodarowania przestrzeni oraz głównych funkcji gospodarczych istniejących i potencjalnych

·      walorów historycznych, kulturowych i estetyczno-krajobrazowych

·      istniejących systemów infrastruktury technicznej i transportu oraz ich możliwości rozwoju

 
 

STUDIUM ROZWOJU TRANSGRANICZNEGO REGIONU METROPOLITALNEGO SZCZECINA

 
"Metropolizacja -  dominujący nurt reorganizacji dotychczas istniejącego systemu osadniczego Europy Zachodniej. Proces integracji Polski z Unią Europejską wymaga także adaptacji polskiej przestrzeni do przestrzeni europejskiej. Dostosowanie to, będące jednym z celów średniookresowej strategii rozwoju regionalnego Polski, musi polegać m.in. na włączeniu polskich miast do sieci europejskich metropolii. Będzie to możliwe jedynie pod warunkiem zwiększenia potencjału tych polskich miast, które   mają największe szanse .." B. Jałowiecki
Za obszar metropolii uznać można złożony i wysoce zintegrowany układ osadniczy (B. Malisz), w którym występuje duży stopień funkcjonalnej integracji społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Układ ten posiada wyodrębniający się ośrodek znacznego potencjału gospodarczo-kulturowego stanowiącego rdzeń aglomeracji miejskiej. W skład tego obszaru wchodzi strefa najbliższego otoczenia terenów zurbanizowanych (J.M. Chmielewski), niezbędna dla celów rekreacyjnych i żywicielskich oraz dla funkcjonowania układów infrastruktury technicznej.
 
Specyficzne położenie geopolityczne i geograficzne województwa zachodniopomorskiego skutkuje szerokim zakresem powiązań funkcjonalno-przestrzennych i przyrodniczych wykraczających  poza granice państwa. Region Szczecina charakteryzuje się ukształtowanym historycznie układem sieci osadniczej noszącej cechy systemu policentrycznego.  Przesłanki dla procesu metropolizacji stanowią strefy:
-          Strefa koncentracji procesów urbanizacyjnych, z określoną wcześniej Aglomeracją Szczecińską - obszar węzłowy     intensywnego rozwoju i przekształceń przestrzennych z ośrodkiem metropolitalnym - Szczecin i ośrodkami polaryzacji Stargard Szczeciński (regionalny), Gryfino (subregionalny), Police (subregionalny),  Goleniów (subregionalny),
 
-          Strefa nadmorska intensywnego selektywnego rozwoju z regionalnym ośrodkiem równoważenia rozwoju - Świnoujście oraz obszarem funkcjonalnym wyspy Wolin.
 
Strefy te dzieli obszar funkcjonalny turystyczno-rybacki Zalewu Szczecińskiego pełniący rolę strefy buforowej.
 
Zakres ćwiczenia obejmuje analizy potencjału innowacyjnego, ekonomicznego, technicznego, społecznego i kulturowego oraz aktualnych trendów rozwoju przestrzennego i gospodarczego województwa, ze szczególnym uwzględnieniem m. Szczecina i wybranych gmin, w strefie  tworzących potencjał transgranicznego regionu metropolitalnego.
 
Efektem końcowym będzie opracowanie koncepcji polityki przestrzennej regionu metropolitalnego. Koncepcja winna uwzględniać zwiększenie dostępności komunikacyjnej podstawowych elementów struktury funkcjonalno-przestrzennej metropolii, usprawnienie rozwoju ekonomicznego, restrukturyzację i integrację regionu metropolitalnego, wzrost zasobów dla edukacji, badań i rozwoju technologii, zwiększenie konkurencyjności regionu  w sieci metropolii krajowych i europejskich.

KONCEPCJA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO WYBRANEJ GMINY WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO.

 

Struktura osadnicza gmin znajdująca się w strefie oddziaływania koncentracji procesów urbanizacyjnych Szczecina uległa w ostatnim dziesięcioleciu głębokim zmianom. Transformacji ulegają struktury gospodarcze, społeczne i krajobrazowe, związane zarówno z przekształcaniem w rolnictwie, jak i gwałtownymi procesami suburbanizacji. Procesy te maja charakter spontaniczny i są słabo kontrolowane przez władze samorządowe. Jednostki osadnictwa typu wiejskiego znajdujące się w strefie oddziaływania dużych miast tracą swoją tożsamość społeczną, ekonomiczną, krajobrazową i charakteryzują się zerwaniem ciągłości kulturowej układów przestrzennych i form architektury.
Istnieje konieczność rozpoznania zmian kierunków kształtowania osadnictwa wiejskiego stanowiących odzwierciedlenie roli i miejsca jednostek osadniczych w systemie powiązań regionalnych i krajowych a także transgranicznych oraz poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w obszarze wybranych gmin.
 
Zakres ćwiczenia obejmuje analizy istniejącego zagospodarowania przestrzennego oraz  aktualnych  trendów rozwoju przestrzennego i gospodarczego województwa ze szczególnym uwzględnieniem wybranych gmin lub obszarów problemowych.
 
W oparciu o  rejestrację stanu istniejącego zagospodarowania i wybrane analizy będzie wykonana diagnoza zewnętrznej i wewnętrznej sytuacji danego obszaru z rozpoznaniem uwarunkowań dla dalszego rozwoju.
 
Efektem końcowym będzie wyznaczenie kierunków zagospodarowania  przestrzennego danego obszaru ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań zewnętrznych
 
 

KONCEPCJA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO WYBRANEJ GMINY WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W PASIE NADMORSKIM.

 
Terytorialny zasięg oddziaływania nadmorskich miejscowości rekreacyjnych jest wynikiem uwarunkowań funkcjonalnych, technicznych i ekologicznych a także wynikających z położenia w układzie hierarchicznym sieci osadniczej. Zasięg ten określa ukształtowana struktura przestrzenna rekreacji określona istotnymi  elementami: fizjograficznymi, zainwestowania rekreacyjnego, przestrzenno- gospodarczymi, dostępności komunikacyjnej. Atrakcyjność poszczególnych składników układu fizjograficznego: rzeźby terenu, szaty roślinnej wód powierzchniowych, warunków klimatycznych determinuje sposób zainwestowania rekreacyjnego oraz zasięg oddziaływanie struktury rekreacyjnej.
 
Pas brzegowy  województwa Zachodniopomorskiego zawiera charakterystyczne elementy fizjonomiczne krajobrazu nadmorskiego - zróżnicowaną rzeźbę tereny, wzniesienia moreny czołowej, brzeg klifowy, wzniesienia wydm nadmorskich rozwiniętych na peryferiach wybrzeża klifowego. Są to tereny o szczególnej wartości i atrakcyjności predestynujące rozwój funkcji rekreacyjnej. Struktura rekreacyjna w pasie nadmorskim obejmuje głównie miejscowości, w których funkcja turystyczna pełni rolę dominującej. Drugą podstawową funkcją, niektórych miejscowościach równorzędną jest funkcja rolnicza.
 
Zasadą konstrukcji modelu opartego na tych  założeniach jest układ 3 pasm funkcjonalnych - pas nadmorski, pas stykowy, pas przymorski. Pas zaplecza przymorskiego związany pośrednio z pasem nadmorskim stanowi bazę dla rekreacji pojeziernej. Kryterium specjalizacji funkcjonalnej pod względem rekreacji, miejscowości w pasie stykowym może stanowić podstawę do zmian w układzie grawitacji ruchu rekreacyjnego - wprowadzenie funkcji rekreacyjnej na obszar II strefy wypoczynku nadmorskiego, dotychczas wykorzystywanej rolniczo z dopuszczeniem ekstensywnych form rekreacji.
 
Typologia obszarów rekreacyjnych w układzie przestrzennym powinna obejmować interrelacje między elementami tworzącymi system rekreacyjny  i wyznaczenie ich zasięgu.
 
Zmiany w strukturze przestrzennej rekreacji, znajdujące odzwierciedlenie w układzie pasmowym pobrzeża, przyczyniłyby się do racjonalnego rozmieszczenia zainwestowania rekreacyjnego w pasie nadmorskim poprzez sterowanie  ruchem rekreantów na obszary ruralne przy wprowadzeniu wyspecjalizowanych ośrodków monofunkcyjnych. Tak przyjęte koncepcje kierunków zrównoważonego rozwoju pozwolą na zachowanie niezbędnych izolacji poprzecznych między poszczególnymi miejscowościami nadmorskimi - obszarów chronionych ze względów ekologicznych i funkcjonalnych.
 
Zakres ćwiczenia obejmuje analizy istniejącego zagospodarowania przestrzennego oraz  aktualnych  trendów rozwoju przestrzennego i gospodarczego województwa ze szczególnym uwzględnieniem wybranych gmin lub obszarów problemowych.
 
W oparciu o  rejestrację stanu istniejącego zagospodarowania i wybrane analizy będzie wykonana diagnoza zewnętrznej i wewnętrznej sytuacji danego obszaru z rozpoznaniem uwarunkowań dla dalszego rozwoju.
 
Główne elementy diagnozy sektorowej stanowić będą podstawę do opracowania uwarunkowań egzogenicznych. Analiza Efektem końcowym będzie wyznaczenie kierunków zagospodarowania  przestrzennego danego obszaru ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań zewnętrznych.
 

ROZWÓJ KOSZALIŃSKO-KOŁOBRZESKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO JAKO BIEGUNA WZROSTU SPOŁECZNO-EKONOMICZNEGO

 
W województwie zachodniopomorskim wyróżniono dwa obszary koncentracji ludności: szczeciński obszar funkcjonalny oraz koszalińsko-kołobrzeski obszar funkcjonalny. W oparciu o wskaźnik cech aglomeracyjnych oraz analizę migracji Koszalina i Kołobrzegu wyznaczono funkcjonalny obszar koszalińsko-kołobrzeski. (wg. Planu zagospodarowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego)
 
Unikalne cechy krajobrazu nadmorskiego i warunków ekologicznych wskazują na konieczność określania wielkości docelowych rozwoju rekreacji i granicznych wielkości pojemności rekreacyjnej miejscowości pasa nadmorskiego a także na uzasadnione poszukiwania nowych obszarów rekreacyjnych w granicach dostępności do terenów przybrzeżnych. Głównymi czynnikami kształtowania funkcji rekreacyjnej na tych terenach są walory środowiska naturalnego, istniejąca struktura zagospodarowania, ograniczone pole konfliktów funkcji rekreacyjnej względem innych funkcji pozarekreacyjnych oraz efektywna możliwość aktywizacji gospodarczej, także poza sezonem, obszarów objętych pauperyzacją i wysokim stopniem bezrobocia.
 
Powiązanie istniejącej sieci osadniczej w pasie stykowym z funkcją rekreacyjną zapewni jej właściwy rozwój i może przyczynić się do korzystnych zmian w systemie organizacji przestrzennej pasa nadmorskiego. Miejscowości rekreacyjne w pasie stykowym stanowiłyby nowe bieguny w rozwoju struktury rekreacyjnej pasa nadmorskiego na osiach prostopadłych do linii brzegowej.
 
Zmiany w strukturze przestrzennej rekreacji, znajdujące odzwierciedlenie w układzie pasmowym pobrzeża, przyczyniłyby się do racjonalnego rozmieszczenia zainwestowania rekreacyjnego w pasie nadmorskim poprzez sterowanie  ruchem rekreantów na obszary ruralne przy wprowadzeniu wyspecjalizowanych ośrodków monofunkcyjnych. Tak przyjęte koncepcje kierunków zrównoważonego rozwoju pozwolą na zachowanie niezbędnych izolacji poprzecznych między poszczególnymi miejscowościami nadmorskimi - obszarów chronionych ze względów ekologicznych i funkcjonalnych.
 
Celem ćwiczenia jest przedstawienie, w oparciu o zbudowane 3 scenariusze - koncepcji rozwoju przestrzennego dla wybranego obszaru uwzględniającej: wsparcie powiązań zewnętrznych Koszalina, tworzenie w miastach koszalińsko-kołobrzeskiego obszaru funkcjonalnego (K-KOF) wydzielonych obszarów polityki rozwojowej, poprawa powiązań między głównymi biegunami wzrostu: szczecińskiego obszaru funkcjonalnego i koszalińsko- kołobrzeskiego obszaru funkcjonalnego, planowanie zintegrowane obszarów aglomeracyjnych z uwzględnieniem transportu publicznego, wzmocnienie ośrodków o znaczeniu regionalnym, rozwój infrastruktury turystyki i rekreacji.
 

ŚRODKOWOEUROPEJSKI KORYTARZ TRANSPORTOWY – PASMO ROZWOJU SPOŁECZNO –GOSPODARCZEGO W STREFIE WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO

 
Środkowoeuropejski Korytarz Transportowy (CETC-ROUTE65) stanowi realizację międzyregionalnego porozumienia, którego sygnatariuszami są obecnie: Region Skania (Szwecja), Województwo Zachodniopomorskie, Województwo Lubuskie, Województwo Dolnośląskie (Polska), Województwo Opolskie, Region Hradec Kralove (Czechy), Region Bratysława, Region Trnava (Słowacja), Powiat Győr-Moson- Sopron, Vas i Zala reprezentujące Zachodni Region Zadunajski (Węgry), Powiat Koprivnicko-Krizevacka, Powiat Zagrebacka, Zagrzeb, Powiat Karlovačka, Powiat Primorsko-goranska, Powiat Varaždin (Chorwacja). Korytarz przebiega ze Skanii (Południowa Szwecja), przez Morze Bałtyckie (projekt autostrady morskiej Świnoujście-Ystad), Europę Środkową, aż na Południe Europy – do Morza Adriatyckiego. Na obszarze Korytarza znajdują się ważne ośrodki gospodarcze, węzły komunikacyjne, szlaki transportowe, łączące Europę z państwami Bliskiego Wschodu i Azji Centralnej. Osią Korytarza jest międzynarodowa droga E65, która bierze początek w Malmö w Szwecji, a kończy się w Chaniá na Krecie. W Korytarzu przebiegają główne połączenia kolejowe północ-południe oraz droga wodna Odry.
Zgodnie z dokumentem  Strategii rozwoju województwa zachodniopomorskiego 2020 (uchwała nr XLII/482/10 Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 22 czerwca 2010 r.) rozwój gospodarki morskiej regionu powinien odbywać się w powiązaniu z utworzeniem Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego CETC‐ROUTE65 jako kluczowego mechanizmu zwiększenia dostępności i konkurencyjności województwa. (…)
Rozwój obszarów przyległych do osi Korytarza transportowego przyczyni się  w istotny sposób do zwiększenia przestrzennej konkurencyjności regionu. Rozpoznanie potencjału tego zjawiska stanowi przedmiot opracowania koncepcji.
Główne elementy diagnozy sektorowej stanowić będą podstawę do opracowania uwarunkowań zewnętrznych. Analiza uwarunkowań wewnętrznych, analiza SWOT, identyfikacja problemów rozwojowych oraz określenie celów strategicznych pozwolą na opracowanie scenariuszów rozwojowych dla poszczególnych obszarów. Efektem końcowym będzie wyznaczenie kierunków zagospodarowania  przestrzennego danego obszaru ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań zewnętrznych.
 
 

ROZWÓJ CENTRALNEJ STREFY FUNKCJONALNEJ WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO  JAKO POTENCJALNEGO BIEGUNA WZROSTU SPOŁECZNO-EKONOMICZNEGO.

 
Plan zagospodarowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego wyodrębnia w jego strukturze przestrzennej cztery  obszary funkcjonalne charakteryzujące się wspólnymi uwarunkowaniami geograficznymi, przestrzennymi, społeczno–gospodarczymi, systemem powiązań funkcjonalnych oraz określonymi na ich podstawie jednolitymi celami rozwoju, zapewniającymi efektywne wykorzystanie jego przestrzeni, ponad granicami administracyjnymi.
 

1)Szczeciński Obszar Metropolitalny o znaczeniu ponadregionalnym

2)Koszalińsko-Kołobrzesko-Białogardzki Obszar Funkcjonalny

3)Obszary funkcjonalne ośrodków subregionalnych Szczecinka i Wałcza

4)Miejskie obszary funkcjonalne ośrodków lokalnych, gdzie szczególnym przypadkiem jest Centralna Strefa Funkcjonalna.
 
Wyznaczone w planie kierunki przekształcenia sieci osadniczej, sformułowane w planie, zmierzają
do zainicjowania bądź zdynamizowania procesów rozwoju społeczno-ekonomicznego
na obszarze województwa w oparciu o sprzyjające tym procesom ukształtowanie sieci
osadniczej i struktur przestrzennych, skupionych wokół wybranych miast.
 
W ramach projektu URMA obejmującego zagadnienia dotyczące partnerstwa między małymi i średnimi miastami w powiązaniu z ich zapleczem wiejskim zostały rozważane podczas warsztatów RURBAN propozycje programowe do Strategii Rozwoju Centralnej Strefy Funkcjonalnej Województwa Zachodniopomorskiego pod kątem możliwości wykorzystania potencjału partnerstw miejsko-wiejskich. Centralna Strefa Funkcjonalna WZ została wskazana jako przykład Partnerstwa między małymi i średnimi miastami w powiązaniu z ich zapleczem wiejskim. 
Opracowany w ramach tych działań dokument „Perspektywy strategiczne „Krainy Czarnego Bzu” – zawierał propozycje programowe do Strategii Rozwoju Centralnej Strefy Funkcjonalnej, które zgodnie z opinią autorów mogą stanowić  podstawę do dalszych prac nad Zintegrowaną Strategią Rozwoju Centralnej Strefy Funkcjonalnej Województwa Zachodniopomorskiego w celu poprawy spójności terytorialnej Pomorza Zachodniego.
 
 
        

PLANOWANIE PRZESTRZENNE I REGIONALNE - TEMATY: 

 
TEMAT - A: KONCEPCJA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO WYBRANEGO OBSZARU PROBLEMOWEGO WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W UKŁADZIE TRANSGRANICZNYM
 
A1 - Temat Nr 1:  obszar transgraniczny wyspy Uznam - Wolin
A2 - Temat Nr 2: obszar transgraniczny Nowe Warpno - Ueckermünde
A3 - Temat Nr 3: obszar transgraniczny Gryfino, Widuchowa, Krajnik – Gartz,  Schwedt
A4 - Temat Nr 4: obszar transgraniczny  Chojna, Cedynia, Moryń, Mieszkowice -   Angermünde, Oderberg, Bad Freienwalde
 
TEMAT - B: STUDIUM ROZWOJU TRANSGRANICZNEGO REGIONU METROPOLITALNEGO SZCZECINA
 
B - Temat :  Studium rozwoju transgranicznego regionu metropolitarnego Szczecina
 
TEMAT - C: KONCEPCJA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO WYBRANEJ GMINY WOJEWÓDZTWA   ZACHODNIOPOMORSKIEGO.
 
C1 - Temat Nr 1 – gmina Dobra Szczecińska
C2 - Temat Nr 2 – gmina Kołbaskowo
 
TEMAT - D: KONCEPCJA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO WYBRANEJ GMINY WOJEWÓDZTWA  ZACHODNIOPOMORSKIEGO W PASIE NADMORSKIM.
 
D - Koncepcja rozwoju przestrzennego gminy - Mileno
 
TEMAT - E: ROZWÓJ KOSZALIŃSKO-KOŁOBRZESKIEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO JAKO BIEGUNA WZROSTU SPOŁECZNO-EKONOMICZNEGO.
 
TEMAT - F: ŚRODKOWOEUROPEJSKI KORYTARZ TRANSPORTOWY - PASMO ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO W STREFIE WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO
 

TEMAT - G: ROZWÓJ CENTRALNEJ STREFY FUNKCJONALNEJ WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO  JAKO POTENCJALNEGO BIEGUNA WZROSTU SPOŁECZNO-EKONOMICZNEGO.